Zijtaart werd 150 jaar geleden geboren: ‘We bestaan dankzij de Zuid-Willemsvaart’

23 april 2022

De parochie Zijtaart, en daarmee ook het dorp, bestaat dit jaar 150 jaar. Dat wordt groots gevierd, te beginnen zondag met een speciale mis. Hoe is het dorp ontstaan?

"Weet je dat het dorp Zijtaart er helemaal niet was geweest als de Zuid-Willemsvaart niet was gegraven?”, zegt dorpsraadvoorzitter Helmut Henst. Door dat alles doorklievende kanaal, dat 200 jaar geleden gegraven werd, konden de boeren uit de buurtschappen Zondveld, De Biezen, Doornhoek en Zijtaart opeens niet meer zo makkelijk naar de kerk in Veghel gaan. Een goede reden om dan maar zelf een kerk te bouwen.

Het was 1872 en pastoor Clercx trok de kar. ,,Hij zei: als jullie het geld bij elkaar halen, dan zorg ik dat jullie een eigen parochie krijgen”, vertelt Henst. En zo geschiedde. ,,De boeren hadden het geld binnen twee dagen bij elkaar!”

Er was al een eigen schooltje, al vanaf 1810. En nu dan een eigen kerk. Pastoor Clercx zegende dit gebouw, dat de naam Lambertus kreeg op 23 april 1872 en twee dagen later werd door een officieel bisschoppelijk schrijven de oprichting van de parochie en de aanstelling van het eerste kerkbestuur een feit. Het kerkdorp Zijtaart was geboren.

Mis met het burgemeester en bisdom

De parochie en de dorpsraad van Zijtaart willen dat bijzondere moment niet zomaar voorbij laten gaan. Daarom is er op zondag 24 april om 10.30 uur een speciale eucharistieviering, waarbij ook het bisdom is uitgenodigd. De bisschop zelf was verhinderd, maar vicaris Theo Lamers nam de uitnodiging graag aan, net als burgemeester Kees van Rooij van Meierijstad, de gemeente waar Zijtaart sinds vijf jaar onderdeel van uitmaakt. Pastoor Ard Smulders en pater Wim Holtermans verzorgen de mis, waarvoor de kerk in stijl wordt versierd.

Een speciale jubileumvlag wordt gehesen

Na de mis, rond 11.45 uur, mag een andere jubilaris het feest muzikaal inluiden. Dat is muziekvereniging Sint-Cecilia, die dit jaar het 120 jarig bestaan viert. Zij brengt een serenade terwijl de burgemeester de jubileumvlag hijst, die voor dit jaar is gemaakt.

,,Er staan elementen op die herinneren aan het Zijtaart van toen en nu”, zegt Helmut Henst. De kerk natuurlijk, het dorpshuis, de reiger waar Zijtaart ook de carnavalsnaam De Reigers aan ontleent, een ploeg met boer en paard, en in het midden een klaver. Dat herinnert aan de Klaverhoeve, de pachthoeve die Veghelaar Isaak Abraham de Munck in 1850-1855 liet bouwen met zijn Curaçaose vrouw Willemina Barbelina Rojer. Hij was officier van administratie bij de marine in West-Indië. Ze kregen een zoon, Jan Abraham, maar hij overleed na vier maanden. De boerderij kreeg postuum de naam Jan Abrahamslust. Toch kent Zijtaart het Rijksmonument als de Klaverhoeve, naar een bijzonder klaverfiguur in het bovenlicht van de voordeur. De boerderij werd later generaties lang bewoond door de familie Raaijmakers, die ze ook wel de Klaverboer noemden.

Wandel- en fietsroutes

Er wordt door de jubileumwerkgroep nog gewerkt aan een wandeldriedaagse en een fietstocht die in het teken staan van 150 jaar Zijtaart. Routes die langs kapelletjes gaan, maar ook langs oude boerderijen, zoals wellicht de Klaverhoeve.

Op 18 en 19 juni staat het evenement Zijtaart Biedt Meer helemaal in het teken staat van het 150-jarig jubileum. Voor in de kerk is dan een tentoonstelling te zien met wel tweehonderd historische foto’s. Jong Nederland, de wielerclub, de rijvereniging, de ehbo en de carnavalsclub en anderen helpen mee aan het evenement. Er wordt gewerkt aan een fotospeurtocht, pony- en huifkarrijden en een optreden van de majorettes. Ook zal er de 18de een straatrace voor mountainbikers gehouden worden. Na de prijsuitreiking van deze race is er een zeer waarschijnlijk een schuimparty op het plein.

Zondag 19 juni start met een Heilige mis, waaraan alle koren uit Zijtaart deelnemen. Na de mis volgt een inzegening van oude auto’s die een toertocht gaan maken en voor degenen die in de mis gezeten hebben een brunch. 's Middags is er een muziekfeest op het plein en er kan geabseild worden.

Zijtaart wil graag bouwen

Zijtaart begon met enkele tientallen gezinnen en telt nu, 150 jaar later, zo’n 1000 inwoners. Om te zorgen dat ze daar kunnen blijven wonen, wil het dorp graag bouwen. Het dorp wacht al enkele jaren op een nieuw uitbreidingsplan, waarvoor het bestemmingsplan al gereed is. ,,Vijf jaar geleden konden we al negentig nieuwe huizen gaan bouwen. Maar het grondwater in het gebied staat te hoog, en daar is nog altijd geen oplossing voor gevonden. ,,We willen graag meer kleinere woningen in het dorp, zodat starters en ouderen een plekje kunnen krijgen en er doorstroming komt. Dat is belangrijk, om Zijtaart ook als een dorp te behouden.”

| NIEUWS